Weer & Radar
Startpagina / Aanbevolen /

Verandert de straalstroom door klimaatverandering?

15:47
6 augustus 2023

Klimaatverandering
Verandert de straalstroom?

Na zomerse droogte of overstromingen is vaak de stelling naar voren gebracht dat een door een klimaatverandering verzwakte straalstroom de oorzaak is. We laten zien dat er echter nog voldoende twijfel over deze stelling bestaat.

De straalstroom bepaalt grotendeels ons weer. Zo is het hierdoor momenteel bij ons wisselvallig en aan de koele kant. De reden is de zuidelijke ligging van de jet.

De laatste jaren lag de straalstroom daarentegen vaak ver naar het noorden, waardoor er sprake was van bijzonder warm en droog weer. Keer op keer werden dergelijke “blokkerende weersomstandigheden”, waarin lagedrukgebieden doorgaans ruim op afstand worden gehouden, toegeschreven aan een verzwakte jet door klimaatverandering.

Hoe kan klimaatverandering uitwerking hebben op de straalstroom?

Klimaatverandering heeft over het algemeen veel invloed op de straalstroom. Een belangrijke factor is de zogenaamde “arctische versterking”. Door het smeltende ijs en de daarmee gepaard gaande positieve terugkoppeling warmt het gebied van de poolcirkel veel sneller op dan de regio’s rond de evenaar.

Positieve terugkoppeling

Het smeltende ijs in het Noordpoolgebied verandert de aard van het aardoppervlak. Water en onbedekte grond kunnen meer zonnestraling absorberen dan ijs. Zo verwarmt de bodem meer waardoor er nog meer ijs smelt.

Als gevolg hiervan neemt het temperatuurverschil tussen de polen en evenaar af in de lagere atmosfeer. Dit dient echter als aandrijving voor onze circulatie.

Vooral in de jaren 2010 waren er wetenschappelijke publicaties, zoals die van Francis en Vavrus in 2012, die wezen op een daling van de snelheid van de straalstroom door arctische versterking.

Terwijl de straalstroom meandert, ontwikkelen er zich lange golven, zogenaamde Rossby-golven. Terwijl de straalstroom meandert, ontwikkelen er zich lange golven, zogenaamde Rossby-golven. Depressies en ook hogedrukgebieden liggen hierin ingebed.

Aansluitend werd onder meer de hypothese geopperd dat door deze verzwakking de toppen en de dalen van de golvende jet langzaam verschuiven. Hierdoor zouden hoge- en lagedrukgebieden zich tevens langzamer voortbewegen en dus langer op één plek blijven hangen.

Daarom zijn er twijfels

Veel wetenschappers betwijfelen echter dat de jet aan het verzwakken is. Hoewel op hoogten tot circa 5.000 meter nog steeds wordt uitgegaan van een afname van het temperatuurverschil tussen de polen en de evenaar, is dit op niveaus daarboven niet het geval.

Door sterke opwarming boven de evenaar neemt het temperatuurverschil tussen de polaire en equatoriale gebieden nog meer toe op een hoogte van ongeveer 10 kilometer. Zo gaat het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in haar laatste rapport uit van deze ontwikkeling.

De achtergrond is dat de warmere lucht bij de evenaar door klimaatverandering meer vocht kan opnemen. Vochtige lucht koelt bij het stijgen echter langzamer af dan droge lucht. Op grotere hoogte is het dus warmer.

Wist je dat?

Er zijn verschillende soorten jet streams: de tropische jet, de subtropische- en de polaire frontjet. In dit artikel verwijzen we naar de polaire frontstraalstroom, omdat juist deze ons weerbeeld bepaalt.

De vraag rijst nu welke van deze twee effecten de straalstroom domineert. Dat gezegd hebbende, zijn er verscheidene factoren die de jet beïnvloeden. Helaas zijn klimaatmodellen ook dubbelzinnig.

Professor Ted Shepherd van de Universiteit van Reading gebruikt klimaatmodellen om onder meer de effecten van klimaatverandering op de atmosferische circulatie in kaart te brengen. Hij schrijft: “Het komt erop neer dat er nog steeds veel onzekerheden bestaan over hoe de straalstroom zal reageren op klimaatverandering.”

Conclusie

Er zijn veel theorieën over hoe de straalstroom zou kunnen veranderen ten gevolge van klimaatverandering. We zijn daarentegen nog ver verwijderd van een wetenschappelijke consensus over het toekomstige gedrag. Onderzoek zal hier binnenkort zeer zeker meer uitsluitsel over moeten geven.

Dit alles verklaart echter niets aan de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, wat duidelijk is bewezen door de wetenschap. Dit is en blijft realiteit.

Weer & Radar redactie
Meer over het onderwerp
lente equinox voorjaar
donderdag 20 maart 2025

Vandaag start de lente

Wanneer de natuur ontwaakt
vrijdag 9 mei 2025

Rond de zomerzonnewende

De tijd van lichtende nachtwolken
zondag 4 mei 2025

Volg ons!

Weer en Radar ook actief op Bluesky
Alle weernieuwsberichten
Ook interessant
woensdag 7 mei 2025

20 graden in het weekend

Later deze week weer warmer
zondag 11 mei 2025

Seizoenverwachtingen

Droogtezomer op komst of niet?
woensdag 7 mei 2025

Veel regen en onweer

Zuid-Europa: turbulent weer houdt aan
Alle berichten
Weer & Radar

www.weerenradar.nl

facebooktwitteryouTubeContactlinkList
Privacy Policy | Colofon