Weernieuws - het weer live volgen

Vanaf vandaag vindt er een merkbare omslag naar een ander weertype plaats. De laatste dagen mochten we reeds proeven van de eerste winterse periode, maar daar is de komende tijd weinig van over. De westcirculatie is namelijk aan zet en dit betekent dat lagedrukgebieden vanaf de Atlantische Oceaan geregeld een beduidend zachtere luchtsoort naar de Benelux aanvoeren.

Het is veelal bewolkt en grijs en hier en daar is het soms tevens mistig. Op sommige plaatsen valt er wat motregen of een bui. De maxima lopen op naar nog eens 2 graden in het noordoosten en tot 11 graden in het zuidwesten.

Aankomend weekend banen zich de volgende storingen boven de Britse Eilanden alweer een weg naar de Noordzee. Het is wisselvallig met op beide dagen van tijd tot tijd regen en veel wind. Met name in de kustgebieden moet rekening worden gehouden met zware windstoten van 65 tot 90 kilometer per uur. Enkele uitschieters kunnen in het zuidwesten zelfs hoger uitpakken in snelheid.

De dagen erna verandert er evenals het weekend weinig. Tot en met woensdag komt er verspreid over het land nog eens 20 tot 50 millimeter regen bijeen.

Eind van de maand zet een laag zich aansluitend af naar Zuidoost-Europa, waarbij het Azorenhoog de ruimte krijgt zich op te bouwen naar West-Europa. Tussen deze twee druksystemen stroomt er vervolgens, al dan niet tijdelijk, weer wat koudere lucht naar ons aandachtsgebied.

Spannend is het daarentegen niet, want de temperaturen liggen dan overdag rond de 3 graden. Daarnaast valt er regelmatig regen. Tijdens de nachten neemt de kans op een graad vorst wel toe.

Daarna gaan de weerkaarten op de schop en zien we een overgang naar droger weer: voor het eerst sinds lange tijd voorspellen de toonaangevende modellen namelijk een krachtig hogedrukgebied, dat naar verwachting voor anker zal gaan boven of in ieder geval nabij Midden-Europa.

Afhankelijk van de exacte positie van dit hoog wordt het dan geleidelijk duidelijk of het overwegend grijs en mistig is of dat de zon ook weer langzaam tevoorschijn komt. Het ziet er in ieder geval naar uit dat we te maken krijgen met een langere droge weerfase.

Of er enig winters weer voor de feestdagen terugkeert, blijft voor nu nog koffiedik kijken. Toch is de kou in het noordoosten van Europa dichtbij en geeft het zich nog niet zomaar gewonnen.

De afgelopen twee weken heeft Koning Winter voor de eerste keer in het winterseizoen 2023-2024 aangeklopt. In de dichtstbijzijnde middelgebergtes was dat ook goed te merken. Het was er volop winter met een dik pak sneeuw en flinke rijpvorming. Toch gaan ook daar de temperaturen nu flink omhoog.

De start van het winterseizoen kon in het relatief nabijgelegen Duitse Sauerland haast niet beter. Een dik pak sneeuw, met temperaturen zowel 's nachts als overdag onder het vriespunt maakten de omstandigheden om de skipistes in de regio van Winterberg en omgeving te openen een stuk gemakkelijker.

Op de hoogste toppen ligt er momenteel nog een sneeuwdek van 30 tot 40 centimeter en zelfs in de dalen ligt er met 10 tot 20 centimeter relatief veel sneeuw. Op de pistes is de sneeuwlaag door de inzet van sneeuwkanonnen zelfs nog veel dikker.

Toch gaat de sneeuw het moeilijk krijgen met vanaf dit weekend geregeld regen en temperaturen die overdag oplopen naar soms ruim 5 graden. Daarnaast komt het er in de nachten niet meer tot vorst.

Ondanks de slechte vooruitzichten zal men er voorlopig nog wel even kunnen skiën en snowboarden. Toch zal de sneeuw buiten de pistes in een hoog tempo wegsmelten en daardoor wordt het landschap na een paar weken volop winter weer snel groen.

In de Ardennen ging de start van het winterseizoen sowieso wat moeizamer. In de Hoge Venen lag de afgelopen dagen 'slechts' 5 tot 10 centimeter sneeuw. Te weinig om echt op grote schaal winterpret aan te beleven. Met temperaturen tot soms ruim boven de 5 graden overdag en rond de 3 graden 's nachts smelt de meeste sneeuw hier de komende dagen weg.

In Siberië was het de afgelopen dagen extreem koud. De temperatuur is er de afgelopen nachten meerdere keren onder de -50 graden gekomen en daarmee ligt het kwik ruim 10 graden onder normale waarden voor de tijd van het jaar.

Een koudegolf heeft Siberië 'overspoeld'. Op sommige plaatsen daalde het kwik tot bijna 60 graden onder het vriespunt. De extreme kou is behoorlijk vroeg in het oosten van Siberië. Meestal komen dergelijke kwikstanden pas rond eind december of in januari voor. Het is op dit moment dan ook 10 tot 15 graden kouder dan normaal is in deze tijd van het jaar, wanneer de minimumtemperatuur er rond de -45 graden ligt.

In veel regio's in de republiek Jakoetië daalde het kwik 's nachts tot ver onder de -50 graden. Overdag werd het ook niet warmer dan -45 graden en soms bleef het kwik 's middags zelfs onder de -50 graden steken. In het relatief bekende dorp Oimiakon, vaak genoemd om het extreem koude klimaat, daalde de minimumtemperatuur naar -58,0 graden. Overdag werd het er op dinsdag niet warmer dan -53,6 graden. Nog iets kouder werd het in Iema, een dorp in dezelfde regio, waar een minimumtemperatuur van -58,7 werd geregistreerd.

Lang duurt de extreme kou overigens niet meer. Dit weekend draait de wind tijdelijk naar het zuiden en wordt het er enkele dagen zo'n 30 tot 40 graden warmer. Overdag ligt het kwik dan rond de -10 graden en 's nachts wordt het niet veel kouder dan -15 graden. Na het weekend zakt het kwik langzaam weer naar 'normalere' temperaturen.

Van 4 tot en met 20 december is het wederom feest in de nachtelijke hemel en zijn de Geminiden weer te zien. Met meer dan 100 vallende sterren per uur is de zwerm van de Geminiden de meest 'productieve' jaarlijkse meteorenregen. Het is een jaarlijkse meteorenregen die opbrandt in de atmosfeer van de aarde, vergelijkbaar met de Perseïden en Delta Aquariiden.

Het hoogtepunt van de Geminiden wordt op 14 december om 17:30 uur verwacht met maximaal 120 vallende sterren per uur. Zij het dat dit net een uur na zonsondergang plaatsvindt en dus het punt waar ze vandaan komen, nog laag aan de horizon staat, kunnen astroliefhebbers in de nacht ervoor en de nacht erna ook nog altijd tussen 30 en 60 gloeiende objecten aan de nachtelijke hemel waarnemen. Onder hen bestaan er ook zeer heldere exemplaren.

Rond 02:30 uur staat de radiant van de meteorenzwerm in het hoogste punt van de hemel, op ongeveer 69 graden. De beste tijd om de Geminiden te observeren is idealiter omstreeks 00:45 uur. Dan zijn er met een beetje geluk 50 tot 65 vallende sterren te zien.

Het voordeel in de winter: in tegenstelling tot de Perseïden in de zomer hoef je niet te wachten tot na middernacht. Zodra het donker is, kun je nieuwsgierig naar ze uitkijken. Ook de dagen ervoor en vlak na het maximum al.

Ook de maan vormt dit jaar geen enig obstakel, omdat ze net aan een nieuwe fase begint. Als je de vallende sterren wil zien, moet je ’s avonds naar het oosten kijken. Daarvoor heb je geen speciale uitrusting nodig. Een warme jas, eventueel handschoenen en een sjaal en geduld zijn voldoende.

Als we een blik werpen op het weer ziet het er volgens de huidige berekeningen voor volgende week helemaal niet slecht uit. Zo zou een hogedrukkern zich vanaf woensdag boven de Benelux kunnen vestigen. Tijdens de nachten koelt het dan wel flink af en mist kan een storende factor zijn.

De Geminiden kennen hun oorsprong uit het sterrenbeeld Tweelingen, waarnaar ze zijn vernoemd. Deze constellatie komt ’s avonds op in het oosten en lijkt op een langgerekte rechthoek met de twee hoofdsterren Pollux en Castor.

De echte reden voor de vallende sterren is dat de aarde een kosmische stofwolk doorkruist. Deze komt waarschijnlijk van de kleine planeet Phaethon, die mogelijk uiteen is gevallen en puin in zijn baan heeft achtergelaten dat nu in de atmosfeer van de aarde verbrandt.

Met veel minder meteoren zullen de Ursiden tussen 16 en 25 december tevens actief zijn. Deze zwerm kent zijn oorsprong uit de Kleine Beer. Je kunt ze de hele nacht zien, maar met slechts een piek van ongeveer 12 per uur zijn ze beduidend zwakker dan de Geminiden.

Het hoogtepunt van deze meteorenzwerm is op zaterdag 23 december om 11:45 uur. Ze kunnen het beste waargenomen worden in de vroege ochtend. Een leuke bijkomstigheid is dat de Ursiden zeer opvallend zijn. De maan stoort deze keer overigens tevens niet en gaat die dag om 04:55 uur onder.

Na een koude, licht winterse start van de decembermaand slaat het weer compleet om. Vrijdagochtend wordt de kou snel verjaagd. Een naar het westen draaiende wind voert vervolgens de ene naar de andere storing met veel regen en wind aan. De temperatuur gaat daarbij wel flink omhoog.

De werkweek begon nog winters en afgelopen dinsdag viel er in het noorden van het land regionaal nog ruim 5 centimeter sneeuw. Vanaf vrijdag slaat het weer compleet om en daardoor is de Benelux voorlopig van enig winters weer af. Spoedig trekt een lagedrukgebied over Ierland en zorgt al in de nacht naar vrijdag en vrijdagochtend vroeg voor een gebied met snel naar Duitsland wegtrekkende regen. In het noordoosten van het land ligt het kwik daarbij rond het vriespunt. Daar valt wat lichte (natte) sneeuw of ijsregen.

De rest van de ochtend en middag verloopt op wat motregen na wel droog en het kwik loopt op naar 2 graden in het noordoosten, tot maximaal 10 graden in het zuidwesten van het land. Het is de hele dag bewolkt en er staat een matige tot aan zee (vrij) krachtige zuidwestenwind.

Zaterdag en zondag heeft de zachtere lucht het hele land verovert. Het kwik ligt op zaterdag tussen de 7 en de 10 graden en de dag begint droog, maar in de loop van de dag trekt een gebied met regen over het land.

Zondag komt de temperatuur nog een graadje hoger uit. Er is geregeld wat zon en het blijft tot ver in de middag droog, pas daarna trekt een nieuw regengebied over de Benelux. Er staat op beide dagen een stevige zuid(west)enwind met windstoten aan zee van 65 tot 90 kilometer per uur.